System ubezpieczeń społecznych od dawna wzbudza w Polsce duże kontrowersje. Mówi się o ogromnych brakach funduszy, niedofinansowaniu oraz niesprawiedliwości społecznej wynikającej z wysokości stawek poszczególnych świadczeń. Szczególne emocje wzbudza kwestia ubezpieczeń emerytalnych, które zdają się przeżywać obecnie najcięższe chwile. Czym tak naprawdę są emerytury? Skąd państwo czerpie środki na ich wypłatę? Co decyduje o ich wysokości?
Cel i rodzaje ubezpieczeń społecznych
Celem ubezpieczeń społecznych jest zapewnienie podstawowego bezpieczeństwa socjalnego obywatelom, którzy bądź to osiągnęli tzw. wiek emerytalny, stali się niezdolni do wykonywania pracy ze względu na stan zdrowia bądź też są ofiarami wypadków. Świadczenia wypłacane przez system ubezpieczeń społecznych mogą mieć charakter krótkoterminowy, długoterminowy lub nawet dożywotni. Ze względy na zakres tych świadczeń, ubezpieczenia społeczne dzielimy na:
- ubezpieczenia emerytalne,
- ubezpieczenia rentowe,
- ubezpieczenia chorobowe,
- ubezpieczenia wypadkowe.
Dodatkowo wśród ubezpieczeń rentowych rozróżnia się jeszcze:
- rentę inwalidzką wraz z dodatkiem w postaci renty szkoleniowej (na przekwalifikowanie),
- rentę rodzinną.
Typy systemów emerytalnych
Emerytura jest świadczeniem pieniężnym, którego zadaniem definicyjnym od zawsze było zabezpieczanie bytu osobom starszym, które ze względu na wiek nie są w stanie podjąć lub kontynuować pracy zarobkowej. W rzeczywistości mamy przykłady na liczne emerytury przyznawane osobom, które nie zbliżyły się nawet do wieku średniego, jednak mają prawo do tego świadczenia za względy na wykonywanie niezwykle eksploatującego fizycznie oraz psychicznie zawodu.
Istnieją dwie podstawowe metody finansowania świadczeń emerytalnych:
- system redystrybutywny,
- system kapitałowy.
System redystrybutywny polega na wpłacaniu składek pracowniczych do wspólnej puli, skąd środki te są następnie wypłacane osobom, które w tym właśnie momencie mają prawo do ich pobierania. Osoba wpłacająca do puli, po osiągnięciu wieku emerytalnego sama zaczyna z niej czerpać, lecz środki na jej emeryturę pochodzą już ze składek osób w danym momencie pracujących. Wypłacanie emerytury jest wstrzymywane w chwili śmierci ubezpieczonego, zaś wysokość świadczeń i ilość środków, które można otrzymać z tytułu emerytury, nie zależą od ilość pieniędzy wpłaconych do systemu.
System kapitałowy to z kolei system, w którym pracownik odprowadza składki lokowane na oprocentowanych rachunkach bankowych. Po osiągnięciu wieku emerytalnego może korzystać ze zgromadzonych tam środków, zarówno w całości, jak i w postaci comiesięcznych świadczeń. Świadczenia te pochodzą z odsetek od zgromadzonego kapitału i wypłacane są dożywotnio. Co ważne, po śmierci ubezpieczonego zebrany na jego koncie kapitał może być dziedziczony przez jego rodzinę.
Więcej informacji o emeryturze i innych ubezpieczeniach społecznych znajdziesz na: https://www.profinfo.pl/prawo-pracy-i-ubezpieczen-spolecznych/
